είναι ωφέλιμη η πολλή ευτυχία;

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα έκαναν ό,τι μπορούν για να μην είναι λυπημένοι. Μήπως όμως τελικά κάνουν λάθος; Ένας αυξανόμενος αριθμός ψυχιάτρων και ψυχολόγων προειδοποιούν ότι είναι λανθασμένη η τάση ορισμένων γιατρών να δίνουν φάρμακα για να καταπολεμήσουν τη συνηθισμένη λύπη και μελαγχολία, σαν να είναι ασθένειες, φοβούμενοι συνήθως ότι η συνηθισμένη λύπη θα επιδεινωθεί σε κανονική κατάθλιψη.

Σύμφωνα με το νέο αυτό σκεπτικό, τα συναισθήματα αυτά επιτρέπουν τελικά στους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν καλύτερα τις προκλήσεις της ζωής, να είναι πιο ανθεκτικοί και να πετυχαίνουν περισσότερα πράγματα στη ζωή τους, με βάση την παροιμία "αυτό που δεν με σκοτώνει, με κάνει πιο δυνατό".

Εξάλλου, η θλίψη και τα σχετικά συναισθήματα, εδώ και χιλιάδες χρόνια, συνοδεύουν τον άνθρωπο, ο οποίος όμως έχει επιβιώσει εν μέρει επειδή ακριβώς αυτά είναι μακροπρόθεσμα ευεργετικά για τον ίδιο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ένας στους τέσσερις ανθρώπους θα υποφέρει από κατάθλιψη κάποια στιγμή στη ζωή του, ενώ ένα 5% συνεχώς την αισθάνεται.

Σύμφωνα με τον Τζερόμ Γουέικφιλντ, του πανεπιστημίου της Ν. Υόρκης, συγγραφέα του βιβλίου "Η απώλεια της λύπης: Πώς η ψυχιατρική μεταμόρφωσε την συνηθισμένη λύπη σε καταθλιπτική διαταραχή", η λύπη μας βοηθά να μαθαίνουμε από τα λάθη μας, ενώ παράλληλα δρα σαν αποτρεπτικός παράγοντας, ώστε να μας εμποδίσει να κάνουμε τα ίδια λάθη. Η λύπη μάς εμποδίζει να είμαστε υπερβολικά παρορμητικοί, ειδικά στις διαπροσωπικές σχέσεις μας ή σε άλλα πράγματα στα οποία δίνουμε μεγάλη αξία.

Σύμφωνα με τον δρα Πολ Κίντγουιλ, ψυχίατρο στο βρετανικό πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, ακόμα και η ολοκληρωτική κατάθλιψη μπορεί να μας προστατεύει από τις συνέπειες του μακρόχρονου στρες. Επιπλέον, η λύπη έχει αναπτυχθεί εξελικτικά ως μορφή επικοινωνίας, όπως υποστηρίζει, ώστε οι άνθρωποι να μεταφέρουν το μήνυμα ότι χρειάζονται συμπαράσταση από άλλα μέλη της κοινότητάς τους.

Από την άλλη, η λύπη και η κατάθλιψη όχι σπάνια έχουν συσχετισθεί με τη δημιουργικότητα και την τέχνη, όπως δείχνουν οι ζωές και το έργο τόσων σπουδαίων καλλιτεχνών.

Υπάρχουν ακόμα ενδείξεις ότι η υπερβολική ευτυχία μπορεί να αποδειχθεί κακή για την καριέρα κάποιου. Ο ψυχολόγος Εντ Ντίνερ, του πανεπιστημίου του Ιλινόις, διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που βαθμολογούνται με οκτώ στην κλίμακα της ευτυχίας, είναι πιο πετυχημένοι επαγγελματικά από όσους βρίσκονται πιο πάνω τους, στο εννιά και το δέκα. Ίσως αυτό οφείλεται, όπως λέει, στο ότι οι άνθρωποι που είναι "πολύ ευτυχισμένοι", χάνουν την επιθυμία να κάνουν αλλαγές στη ζωή τους, που θα τους ωφελούσαν.

Η λήψη αντικαταθλιπτικών χαπιών (που συχνά μάλιστα έχουν παρενέργειες), σύμφωνα με τον Κίντγουιλ, μπορεί να έχει το ίδιο αποτέλεσμα: αφαιρεί το κίνητρο από τους ανθρώπους να βελτιώσουν τις ζωές τους.

Αν και είναι ασαφές πόσο ωφέλιμη είναι η λίγη λύπη, όλοι ουσιαστικά συμφωνούν ότι η κλινική κατάθλιψη δεν είναι ωφέλιμη, όμως πάλι οι ειδικοί δεν μπορούν να συμφωνήσουν πού ακριβώς πρέπει να τραβήξουν τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη λύπη και την κατάθλιψη, με συνέπεια συχνά να γίνεται υπερ-διάγνωση της κατάθλιψης και να δίνονται φάρμακα σε περιπτώσεις που απλώς θα έπρεπε κανείς να βιώσει τη λύπη του.

http://www.virginia.edu/uvatoday/newsRelease.php?id=3071

http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/09/30/AR2007093000632.html